Czas trwania obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci nie jest ograniczony wiekiem dziecka ani osiągnięcia przez niego określonego poziomu edukacji. Jedyną przesłanką uzasadniającą uchylenie alimentów jest osiągnięcie przez dziecko możliwości samodzielnego utrzymania się.
Jeżeli alimenty nie są zasądzone wyrokiem, a wynikają z obowiązku rodziców troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka – kwestia daty ustania utrzymywania finansowego dzieci pozostaje w zakresie wewnętrznych rodzinnych ustaleń. Jeśli jednak zapadł wyrok nakładający obowiązek alimentacyjny na jednego z rodziców, aby przestał obowiązywać, należy alimenty te uchylić sądownie.
Przepis artykułu 133 §3 k.r.i o. wskazuje, że rodzice mogą uchylić się od alimentów na pełnoletnie dzieci, jeżeli alimenty są dla nich nadmiernym uszczerbkiem lub jeżeli dziecko może się samodzielnie utrzymać lub nie dokłada starań by tak się stało. W pozwie można powołać się na obie przesłanki, jeżeli rodziców nie stać jest na dalsze alimentowanie pełnoletniego dziecka, a ono nie podejmuje starań by podjąć pracę, na co pozwala mu ukończona szkoła lub wyuczony zawód.
Pojęcie „nadmierny uszczerbek” nie zostało zdefiniowane. W każdym konkretnym przypadku należy ocenić, czy mamy z nim do czynienia, biorąc pod uwagę stan majątkowy rodzica czy przyszłe jego zarobki.
Z kolei niedokładanie starań do samodzielnego utrzymania się przez dziecko to sytuacja, kiedy osoba pełnoletnia z własnej winy nie przystępuje do egzaminów na studiach lub w inny sposób je zaniedbuje, osiąga słabe wyniki w nauce. Rodzice mogą się uchylić od alimentowania dorosłych dzieci, jeśli dzieci nie kontynuują nauki i nie mają takiego zamiaru, jednocześnie też nie poszukują pracy.
Rodzice mogą również uchylić się od alimentów wobec pełnoletnich dzieci, jeżeli ich uiszczanie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 144¹ k.r.i.o.) Zasady te nie zostały precyzyjnie wskazane, jednak można wywodzić, iż w tym przypadku są nimi rażąco sprzeczne z ogólnie obowiązującą w społeczeństwie świadomością zachowania dzieci względem rodziców.
W praktyce trzeba mieć na względzie, że sąd stoi na straży dobra dzieci, zatem trudno jest uzyskać wyrok stwierdzający uchylenie alimentów, jeżeli dziecko jeszcze nie zakończyło nauki. Sądy często interpretują zgodę rodziców (chociaż wobec pełnoletniej osoby nie muszą jej wyrażać) na zmianę kierunku studiów lub podjęcie dodatkowych jako zgoda na dalszą alimentację.
W sytuacji, kiedy pełnoletnie dziecko już podjęło pracę, ale jeszcze nie potrafi utrzymać się samodzielnie (bo zarabia zbyt mało), lepiej jest założyć sprawę o obniżenie alimentów niż o ich całkowite uchylenie, gdyż łatwiej w sądzie wykazać zmianę sytuacji polegająca na podjęciu pracy przez dziecko niż fakt, że może się ono samodzielnie utrzymać. Sądy nie biorą pod uwagę deklaracji rodziców do doraźnej pomocy finansowej dzieciom. Często sprawy z pozoru oczywiste takimi nie są, dlatego warto jest zasięgnąć pomocy prawnika.
